Geodynamics olarak bilinen Dünya gezegeninin kabuğunda kayıtlı değişikliklerin analizi. Jeoloji çerçevesinde geliştirilen bu çalışma, hem bu değişikliklere yol açan nedenleri hem de bu değişikliklerin etkilerini ele almaktadır.
Dış jeodinamik (yer kabuğunun dışsal süreçlerini ifade eder) ve iç jeodinamik (içsel süreçlerle bağlantılı) arasında ayrım yapmak mümkündür. Bu bağlamda jeodinamik, varyasyonları etkileyen farklı etmenlerle çalışır.
Dış jeodinamik durumunda, müdahale eden ajanlar Dünya yüzeyinin dışındadır. Genel olarak bunlar, gezegenin en dış katmanlarıyla etkileşime giren su veya rüzgar gibi iklim faktörleridir. Bu ajanlar genellikle kabartmayı değiştirerek aşındırır. İnsanoğlu, hayvanlar ve bitkiler de dış jeodinamik ile ilgilidirler.
İç jeodinamik, kendi adına, eylemi Dünya içinde gerçekleşen kuvvetlerin neden olduğu, gezegenin iç yapısında kayıtlı değişikliklere odaklanır. Magma hareketi, magmatik kaya oluşumu, depremler ve jeolojik faylar bu tip jeodinamiğin çalıştığı konular arasındadır.
Dahili jeodinamiğin gelişimi, jeofizik veya araştırma adı verilen bir dizi teknikle desteklenir. Jeofizik olarak bilinen bilim, evrimsel tarihi, yapısı ve fiziksel koşulları ile bağlantılı fenomenleri incelemek için fiziğin ilkelerini dikkate alarak Dünya'nın gözlemine odaklanan bilimdir. Jeodinamik alanında en sık kullanılan bu tip teknikler arasında şunlar yer almaktadır:
* depremleri ve gezegenin içinde ve yüzeyinde meydana gelen sismik dalgaların yayılma biçimini incelemeye odaklanan bir jeofizik dalı olan sismoloji;
* Yüksek doğrulukta verilerin elde edilmesini sağlayan belirli adımları ve teknikleri izleyen yapısal jeolojik çalışmalar;
* Elde edilen kaya örneklerinin tarih ve saatinin kaydı;
* süreçlerin bilgisayar simülasyonu.
İç jeodinamik için en önemli ilerleme 1960'lar ve 1980'ler arasında gerçekleşti: Bilim adamları , kıtasal sürüklenme teorisine dayanan bir kavram olan levha tektoniğini ( jeotektonik olarak da adlandırılır) kabul ettiler. İkincisi, 1912'de Alman jeofizikçi Alfred Wegener tarafından geliştirildi ve kıtasal kitlelerin yer değiştirmesini her birinin diğerleriyle olan ilişkisine odaklanarak anlatıyor.
Öte yandan, astenosferde (dünyanın mantosunun en yüksek alanı) veya üst mantoda (gezegenin yüzeye en yakın iç tabakası) ortaya çıkan iç jeodinamik ajanlar kavramına sahibiz. Genel olarak, bu ajanlar, içlerinden hareket ettikleri ve yerçekimine zıt yer değiştirmeler yaratma gücüne sahip oldukları için, Dünya yüzeyinin rahatlamasında bir artışa neden olurlar. İç magmatik ajanlar (magma soğuduğunda ve katılaştığında ortaya çıkan kayalar) ve harici olanlar (yüzeye ulaşan magmalar) da vardır.
Kısaca jeodinamiğin yer kabuğunun özelliklerini belirleyen, kara ve denizlerin rahatlaması ve dağılımı gibi oluşum ve bozulma süreçlerini incelediği söylenebilir. Adından da anlaşılacağı gibi jeodinamik, küresel ölçekte dinamik bir modelle ortaya çıkar, çünkü Dünya söz konusu içsel ve dışsal süreçlerin nasıl geliştiğine göre değişir.